തർക്കഭൂമിയിൽ നിന്നും ക്ഷേത്രനഗരിയിലേക്കുള്ള അയോധ്യയുടെ നാൾവഴികൾ

ജനുവരി 22 1000 വർഷങ്ങൾ കഴിഞ്ഞാലും മറക്കാത്ത സുദിനമായിരിക്കുമെന്നാണ് അയോധ്യയിൽ രാമക്ഷേത്രത്തിന്റെ പ്രാൺ പ്രതിഷ്ഠ നിർവ്വഹിച്ച ശേഷം പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്രമേോദി പറഞ്ഞത്. രാമൻ തിരികെ തന്റെ അയോധ്യയിലേക്ക് എത്തിയിരിക്കുന്നു എന്നും പ്രധാനമന്ത്രി വ്യക്തമാക്കി. എന്നാൽ അയോധ്യയുടെ നാൾവഴികൾ പരിശോധിച്ചാൽ അത്ര സുഖകരമായ ഭൂതകാലമല്ല രാമന്റെ ജന്മഭൂമിക്ക് പറയുവാനുള്ളത്. തർക്കങ്ങളും വ്യവഹാരങ്ങളും നിറഞ്ഞ ഭൂതകാലത്തിൽ നിന്നും നല്ല ഭാവിയ്ക്കായുള്ള പ്രാൺ പ്രതിഷ്ഠയാണ് അയോധ്യയിൽ നടന്നിരിക്കുന്നതെന്നാണ് വിശ്വാസികൾ കരുതുന്നത്.

2016-ൽ 95-ാം വയസ്സിൽ മരിക്കുന്നതിന് മുമ്പ് രാമജന്മഭൂമി-ബാബറി മസ്ജിദ് തർക്കം സംബന്ധിച്ച സ്യൂട്ട് കേസിലെ വ്യവഹാരിയായി ജീവിതകാലം മുഴുവൻ കോടതികളിൽ ചെലവഴിച്ച ഹാഷിം അൻസാരിയുടെ മകൻ പ്രാൺ പ്രതിഷ്ഠക്ക് ശേഷം പ്രതികരിച്ചത് ഇങ്ങനെയായിരുന്നു.“പറയേണ്ടിയിരുന്നത് പ്രധാനമന്ത്രി കൃത്യമായി പറഞ്ഞു... അദ്ദേഹം സഞ്ചരിച്ച വലിയ ദൂരത്തെ അടയാളപ്പെടുത്തുന്ന പ്രതികരണമായിരുന്നു അവിടെ കണ്ടത്.. പ്രധാനമന്ത്രിയുടെ അയോധ്യാ പ്രസംഗത്തെ മുൻനിർത്തി അൻസാരി പറഞ്ഞു.

പട്ടണത്തിലെ പുതിയ വിമാനത്താവളവും നവീകരിച്ച റെയിൽവേ സ്റ്റേഷനും നിരവധി വികസന പദ്ധതികളും അനാച്ഛാദനം ചെയ്യാൻ പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്രമോദി കഴിഞ്ഞ മാസം വന്നപ്പോൾ  തന്റെ കൊച്ചു വീടിന്റെ വാതിലിൽ മുട്ടിക്കൊണ്ടിരുന്ന മാധ്യമപ്രവർത്തകർക്ക് വിശ്രമമില്ലായിരുന്നുവെന്ന് ഇഖ്ബാൽ അൻസാരി പറയുന്നു. തന്റെ നാവിൽ നിന്നും വരുന്ന വാക്കുകളിൽ നിന്നും വിവാദങ്ങൾക്ക് വഴിയുണ്ടോ എന്നാണ് അവരുടെ നോട്ടം..ആ ഇരുണ്ട ഭൂതകാലത്തെ കുറിച്ച് ഒന്നും തന്നെ പറയാൻ താൻ തയ്യാറല്ല എന്ന് ഉറച്ച തീരുമാനമെടുത്തിരുന്നു. ആ യുദ്ധം കഴിഞ്ഞു. വിധി എന്തായാലും അത് അംഗീകരിക്കുമെന്ന് ഞാനും അച്ഛനും വിധിക്ക് വളരെ മുമ്പേ പറഞ്ഞിരുന്നു. ഞങ്ങൾ അംഗീകരിച്ച ഒരു ഉത്തരവ് സുപ്രീം കോടതിയും നൽകി.

ഭൂതകാലത്തെക്കുറിച്ച് പറയുന്നതിൽ അർത്ഥമില്ല

“ചുറ്റുമുള്ള ആരോടെങ്കിലും ചോദിക്കൂ. അയോധ്യയിലെ ഹിന്ദുക്കളും മുസ്ലീങ്ങളും തമ്മിൽ യാതൊരു പ്രശ്നവുമില്ല.. ഇത് പുണ്യഭൂമിയാണ്. രാജ്യത്തിന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ നിന്ന് ആളുകൾ ഇവിടെയെത്തുന്നു. അവരുടെ ദൈവങ്ങൾ ഇവിടെയുണ്ട്. അയോധ്യയിലെ മുസ്‌ലിംകൾ അവരുടെ ഭണ്ഡാരങ്ങളിൽ (ഭക്തർക്കുള്ള സൗജന്യ ഭക്ഷണം), ഉത്സവങ്ങളിൽ നിന്ന് ഒരിക്കലും തടഞ്ഞിട്ടില്ല... പട്ടണത്തിന്റെ വർത്തമാനവും ഭാവിയും വികാസത്തിലാണ്, ഭൂതകാലത്തെ മറക്കുക.”

ഇടുങ്ങിയ ഇടവഴികളിൽ പോലും ചരിത്രം പേറുന്ന ഒരു പട്ടണത്തിൽ നിങ്ങൾ എങ്ങനെ ഭൂതകാലത്തെ മറക്കും? മുന്നോട്ട് നോക്കിക്കൊണ്ട്, അയോധ്യയിലെ പഴയ രാജകുടുംബത്തിന്റെ പിൻഗാമിയും ക്ഷേത്ര ട്രസ്റ്റ് അംഗവുമായ ബിംലേന്ദ്ര മോഹൻ പ്രതാപ് മിശ്ര പറയുന്നു.

“അയോധ്യയുടെ മഹത്വം തിരിച്ചെത്തി (അയോധ്യ കാ വൈഭവ് ലൗത) അതുപോലെ ഹിന്ദുക്കളുടെ ആത്മാഭിമാനവും (സ്വാഭിമാൻ),” തന്റെ മേശപ്പുറത്ത് സുപ്രീം കോടതി വിധിയുടെ തുകൽ ബന്ധിത പകർപ്പ് മിശ്ര പറയുന്നു. "ഈ ക്ഷേത്രം അയോധ്യയെക്കുറിച്ചല്ല... രാമന്റെ അഭ്യർത്ഥന എല്ലായ്‌പ്പോഴും ആഗോളമാണ്... ഇത് ഒരു നീണ്ട പോരാട്ടമാണ്. കൂടാതെ സുപ്രീം കോടതിയുടെ അഞ്ചംഗ ബെഞ്ച് ക്ഷേത്രത്തിന് അനുകൂലമായ വിധി പുറപ്പെടുവിച്ചു. അതോടെ എല്ലാം അവസാനിച്ചു..

തെരുവിലേക്ക് നോക്കിയാൽ അയോധ്യയുടെ പരിവർത്തനം അതിവേഗമാണ്. വൈദ്യുത ബസുകളുടെയും ഇ-കാർട്ടുകളുടെയും മുഴക്കം പുകയുന്ന വിക്രമിന്റെ സ്‌റ്റാക്കാറ്റോ സ്‌ഫോടനങ്ങൾക്ക് പകരമായി. നഗരഹൃദയത്തിലൂടെ കടന്നുപോകുന്ന ഇടുങ്ങിയ റോഡ്, ജീർണിച്ച കെട്ടിടങ്ങളും കവിഞ്ഞൊഴുകുന്ന അഴുക്കുചാലുകളും, ഫൈസാബാദിനോട് ചേർന്നുള്ള സാദത്ഗഞ്ചിൽ നിന്ന് സരയൂ നദിയിലെ നയാ ഘട്ട് വരെയുള്ള 13 കിലോമീറ്റർ ദൂരമുള്ള റാം പാത എന്ന നാലുവരി പാതയ്ക്ക് വഴിയൊരുക്കി. .

റോഡിന്റെ വീതി കൂട്ടുന്നതിനായി കടയുടെ മുൻഭാഗങ്ങളിലെ കൈയേറ്റങ്ങൾ ഒഴിപ്പിച്ചു. പീച്ചിലും കുങ്കുമ നിറത്തിലും ഇരുവശത്തും കെട്ടിടങ്ങൾക്ക് ഏകീകൃത മുഖവും വെള്ള അക്ഷരത്തിൽ കടകളുടെ പേരുകളുള്ള തവിട്ടുനിറത്തിലുള്ള ബോർഡുകളുമുള്ള ഇടനാഴിയാക്കാനുള്ള ജോലികൾ പുരോഗമിക്കുന്നു.

പുതിയ ക്ഷേത്രത്തിലേക്കുള്ള വികസനത്തിന്റെ നേർക്കാഴ്ച്ചയാണ് രാമജന്മഭൂമി പാത. ധർമ്മപാത, ഭക്തിപാത എന്നിവയുമുണ്ട്. ഹനുമാൻ ഗർഹി ക്രോസിംഗിൽ നിന്നുള്ള വളഞ്ഞുപുളഞ്ഞ പാത, രാജ് ദ്വാര് ക്ഷേത്രവും അമാവാ രാം ക്ഷേത്രവും കടന്ന്, അന്നത്തെ തർക്കഭൂമിയായ രാമജന്മഭൂമി-ബാബറി മസ്ജിദ് സ്ഥലത്തേക്ക് കയറുന്നു, ഇപ്പോൾ നിലവിലില്ല, പകരം ക്ഷേത്ര സുവനീറുകൾ വിൽക്കുന്ന കടകളുള്ള വിശാലമായ ഒരു പാത മാറ്റി. ട്രിങ്കറ്റുകൾ, ലഡൂകൾ, പേഡകൾ, ഗീത പ്രസ്സ് പുസ്തകങ്ങൾവിൽക്കുന്ന കടകളും കാണാം ഇവിടെ.

ഈ പ്രദേശവും, അയോധ്യയുടെ ബാക്കി ഭാഗങ്ങളെപ്പോലെ, വളരെക്കാലമായി ജീർണിച്ചുകൊണ്ടിരുന്ന നഗര വ്യാപനമായിരുന്നു. 1990 ഒക്‌ടോബർ-നവംബർ മാസങ്ങളിൽ തടസ്സങ്ങൾ മറികടക്കാൻ ശ്രമിച്ച  കർസേവകർക്ക് നേരെ പോലീസ് വെടിയുതിർത്തത്, അന്ന് ഔദ്യോഗിക മരണസംഖ്യ 16 ആയിരുന്നു.

രണ്ട് വർഷത്തിന് ശേഷം, കർസേവകരുടെ ഒരു സൈന്യം മടങ്ങിയെത്തി ഡിസംബർ 6 ന് ബാബറി മസ്ജിദ് തകർത്തു, തീജ്വാലകൾ ആളിക്കത്തിക്കുകയും വർഗീയ വിഭജനം ആഴത്തിലാക്കുകയും ചെയ്ത ആ ഒരൊറ്റ പ്രവൃത്തി, 2019 നവംബർ വരെ അയോധ്യയെ കോടതിമുറി പോരാട്ടങ്ങളിൽ മരവിപ്പിച്ചു, രാമക്ഷേത്രം പണിയാനുള്ള തട്ടകങ്ങൾ നീക്കി സുപ്രീം കോടതി അതിന്റെ തീരുമാനമെടുത്തു.

ഇന്നത്തെ പട്ടണത്തിൽ, ആ പ്രക്ഷുബ്ധ ഘട്ടത്തിന്റെ പശ്ചാലത്തിലോ  അതിനു ശേഷമോ ജനിച്ച ഒരു തലമുറയുണ്ട്. 35 കാരനായ മുഹമ്മദ് അസം അന്ന് കുട്ടിയായിരുന്നു, പട്ടണത്തെയും രാജ്യത്തിന്റെ പല ഭാഗങ്ങളെയും ഞെട്ടിച്ച അക്രമത്തെക്കുറിച്ച് ഓർക്കാൻ വളരെ ചെറുപ്പമായിരുന്നു. അദ്ദേഹം കുടുംബവ്യാപാരത്തിൽ ഉറച്ചുനിൽക്കുന്നു - ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ പതിവായി വരുന്ന സന്യാസിമാർക്കും വേണ്ടിയുള്ള കരകൗശല ഖദൗസ് (മരം ചെരിപ്പുകൾ) വിൽക്കുന്നു.

“എന്റെ പിതാവ്, പൂർവികർ ഖദൗസ് ഉണ്ടാക്കി. ഞാനും അതുതന്നെ ചെയ്യുന്നു - ഈ വ്യാപാരത്തിലെ അഞ്ചാമത്തെ തലമുറയാണ് എന്റേത്, എന്റെ കുട്ടികൾ ഇത് മുന്നോട്ട് കൊണ്ടുപോകണമെന്ന് ഞാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. റോഡ് വീതി കൂട്ടുന്ന ജോലിക്കിടെ എന്റെ കടയുടെ മുൻഭാഗം പൊളിച്ചു. ഞാൻ അറ്റകുറ്റപ്പണികൾ ചെയ്തുകൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്, അതിനാൽ ബിസിനസ്സ് കുറഞ്ഞു. എന്നാൽ പ്രതാപ്ഗഡ്, അലഹബാദ്, ജൗൻപൂർ, ദിയോറിയ എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള ഓർഡറുകൾ നിറവേറ്റാൻ ഞാൻ എന്റെ മുറിയിലിരുന്ന് ഖദൗസ് ഉണ്ടാക്കുന്നു.

“ഒരു മുസ്ലീം എന്തിനാണ് ഖദൗസ് ഉണ്ടാക്കുന്നതെന്ന് ചിലർ എന്നോട് ചോദിക്കുന്നു. ഞാൻ എപ്പോഴും പറയും എന്തുകൊണ്ടില്ല? ഖദൗസ് വാങ്ങുന്ന ആളുകൾ സന്തോഷത്തോടെ മടങ്ങുന്നു, ഇത് ധരിക്കുന്നവർ വളരെ കുറച്ച് പണമുള്ള വിശുദ്ധന്മാരാണെന്ന് അറിഞ്ഞുകൊണ്ട് ഞാൻ അത് വിലകുറഞ്ഞ രീതിയിൽ വിൽക്കുന്നു. അതിനാൽ ഇവയ്ക്ക് ഒരു ജോഡിക്ക് 100 രൂപ വരെ വിലയുണ്ട്,” അസം പറയുന്നു.

ഹോട്ടലുകളുടെ അഭാവവും ഉദ്ഘാടനത്തിനായുള്ള തിരക്കും അയോധ്യയിൽ ഹോംസ്‌റ്റേകൾ മുളപൊട്ടുന്നതിലേക്ക് നയിച്ചു - ഇത്തരത്തിലുള്ള 600 ഓളം താമസസൗകര്യങ്ങൾ ഉയർന്നുവന്നിട്ടുണ്ട്. നഗരവും തൊട്ടടുത്തുള്ള ഫൈസാബാദും ഹോട്ടലുകളുടെ വേഗത്തിലുള്ള നിർമ്മാണത്തിലും വരുമാനം വർധിപ്പിക്കുന്നതിനായി തീർത്ഥാടകർ മാത്രമല്ല, വിമാനം, റെയിൽ വഴിയുള്ള വിനോദസഞ്ചാരികളുടെ വരവ് എന്നിവയും കണക്കാക്കുന്നു. 'പുതിയ അയോധ്യ ധാം റെയിൽവേ സ്റ്റേഷനും മഹർഷി വാൽമീകി അന്താരാഷ്ട്ര വിമാനത്താവളവും നഗരത്തിന്റെ വികസനത്തിന് ഊർജമാകും. വരും മാസങ്ങളിൽ ഇതിന്റെ  ഒരു വ്യക്തമായ ചിത്രം ലഭിക്കും," 1990 കളിലെ അയോധ്യ സംഭവവികാസങ്ങൾ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്ന റിപ്പോർട്ടർമാരുടെയും ഫോട്ടോഗ്രാഫർമാരുടെയും വിഹാരകേന്ദ്രമായിരുന്ന ഫൈസാബാദിലെ രണ്ട് ഹോട്ടലുകളിലൊന്നായ ഷെയ്ൻ അവധിലെ ശരദ് കപൂർ പറയുന്നു.

ഫൈസാബാദ് ഇപ്പോൾ അയോധ്യയുടെ ഭാഗമാണ്, ഫൈസാബാദ് റെയിൽവേ സ്റ്റേഷൻ അയോധ്യ കന്റോൺമെന്റ് സ്റ്റേഷനായി മാറി. നഗരത്തിലെ സംസാരം അയോധ്യയിലെ ക്ഷേത്രത്തെ കുറിച്ചും തുടർന്ന് ചെയ്യേണ്ട കാര്യങ്ങളെ കുറിച്ചുമാണ്. എല്ലാത്തിനുമുപരി, അവാദിലെ നവാബുമാർ അവരുടെ ആദ്യത്തെ തലസ്ഥാനം സ്ഥാപിച്ചത് ഇവിടെയാണ്.

ഷുജാ-ഉദ്-ദൗലയുടെ കീഴിൽ - മൂന്നാം പാനിപ്പത്ത് യുദ്ധത്തിലും ഫൈസാബാദ് അഭിവൃദ്ധി പ്രാപിച്ച ബക്‌സർ യുദ്ധത്തിലും മൂന്നാം നവാബിന്റെ പങ്ക് മിക്കവരും ഓർക്കുന്നു. എന്നാൽ 1775-ൽ അദ്ദേഹത്തിന്റെ മരണശേഷം നഗരത്തിന് അതിന്റെ തിളക്കം നഷ്ടപ്പെട്ടു . അദ്ദേഹത്തിന്റെ മകനും പിൻഗാമിയുമായ അസഫ്-ഉദ്-ദൗല നഗരം മാറ്റാൻ തീരുമാനിച്ചപ്പോൾ. തലസ്ഥാനം ലഖ്‌നൗവിലേക്കായി. 1856-ൽ അവധ് പിടിച്ചടക്കിയതിനുശേഷം ഫൈസാബാദ് അവഗണിക്കപ്പെടുകയും മറക്കപ്പെടുകയും ചെയ്തു എന്നതാണ് ചരിത്രം.

പിന്നീട് അയോധ്യ തർക്കമാണ് ഫൈസാബാദിലേക്ക് വീണ്ടും രാജ്യത്തിന്റെ ശ്രദ്ധ തിരിച്ചത്. ഓൾ ഇന്ത്യ മുസ്‌ലിം മജ്‌ലിസിന്റെ സംസ്ഥാന പ്രസിഡന്റ് കൂടിയായ അഡ്വക്കേറ്റ് നദീം സിദ്ദിഖി പറയുന്നു രാജ്യത്തെ പരമോന്നത കോടതി വിധിച്ചു, അതിന്റെ വിധി അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.”1986 ഫെബ്രുവരി ഒന്നിന് രാമജന്മഭൂമി-ബാബറി മസ്ജിദ് പരിസരത്തിന്റെ പൂട്ട് തുറക്കാൻ ജില്ലാ ജഡ്ജി കെ എം പാണ്ഡെ ഉത്തരവിട്ട പഴയ കോടതിമുറിയിലേക്ക് സിദ്ദിഖി വിരൽ ചൂണ്ടുന്നു. “അന്ന് ഞാൻ അവിടെ ഉണ്ടായിരുന്നു. തുറക്കുന്നതിനെ ഞാൻ എതിർക്കാൻ ശ്രമിച്ചെങ്കിലും ജഡ്ജി കേട്ടില്ല. നീണ്ട നിയമപോരാട്ടമായിരുന്നു അത്. പക്ഷേ അത് അവസാനിച്ചു...ഇപ്പോൾ വികസനത്തിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുകയാണെങ്കിൽ, ആരാണ് എതിർക്കാൻ പോകുന്നത്? അത് എല്ലാവരുടെയും നന്മയ്ക്കുവേണ്ടിയാണ്..