നിങ്ങൾ ഒരു വിമാനത്തിൽ, വിൻഡോയിലൂടെ മേഘങ്ങളെ നോക്കി ഇരിക്കുകയാണ്. പെട്ടെന്ന്, കുറച്ച് മാസങ്ങൾക്ക് മുൻപ്, നിങ്ങൾ അനുഭവിക്കുന്ന ജോലി സമ്മർദ്ദത്തെക്കുറിച്ച് ഒരു സഹപ്രവർത്തകനുമായി സംസാരിച്ചതിനെപ്പറ്റി ഓർമ വരുന്നു. വർത്തമാനകാലവുമായി തീർത്തും ബന്ധമില്ലാത്തതായി തോന്നുന്ന ചിന്തകൾ എങ്ങനെയാണ് നമ്മുടെ ചിന്തകളിലേക്ക് കടന്നുവരുന്നത്? എന്തുകൊണ്ടാണ് നമ്മൾ ചില കാര്യങ്ങൾ ഓർക്കുന്നത്, മറ്റുള്ളവ ഓർക്കാതെ പോകുന്നത്? എന്തുകൊണ്ടാണ് നമുക്ക് ദിവാസ്വപ്നം കാണുന്നത്? മസ്തിഷ്ക പ്രവർത്തനത്തിന്റെ ഒരു പൊതുവായ പാറ്റേണാണ് ഈ പ്രക്രിയകൾക്ക് പിന്നിലെന്ന് 2000 ത്തിന്റെ തുടക്കത്തിൽ ന്യൂറോളജിസ്റ്റ് മാർക്കസ് റെയ്‌ചൽ കണ്ടെത്തി. അതിനെ “ഡിഫോൾട്ട് മോഡ് നെറ്റ്‌വർക്ക്” എന്ന് പേരിടുകയും ചെയ്തു. നമ്മൾ ദിവാസ്വപ്നം കാണുമ്പോഴോ നമ്മളെക്കുറിച്ചോ മറ്റുള്ളവരെക്കുറിച്ചോ ചിന്തിക്കുമ്പോഴോ ഓരോ കാര്യങ്ങൾ ഓർക്കുമ്പോഴോ ഭാവി സംഭവങ്ങൾ സങ്കൽപ്പിക്കുമ്പോഴോ അത് സംഭവിക്കുന്നു.
ആളുകൾ “ഒന്നും ചെയ്യുന്നില്ല” (അതിനാലാണ് “ഡിഫോൾട്ട്” എന്ന പദം) എന്ന അവസ്ഥയിലാണ് ഡിഫോൾട്ട് മോഡ് നെറ്റ്‌വർക്ക് പ്രവർത്തിക്കുന്നത്. ഇത് സാധാരണയായി നമ്മൾ വിശ്രമിക്കുന്ന അവസ്ഥയിലായിരിക്കുമ്പോൾ, ഒരു ജോലിയിലോ ലക്ഷ്യത്തിലോ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കാതിരിക്കുമ്പോഴാണ്. ഡിഫോൾട്ട് മോഡ് നെറ്റ്‌വർക്ക് സജീവമാകുമ്പോൾ, മസ്തിഷ്കത്തിലെ മറ്റു നെറ്റ്വർക്കുകളുടെ പ്രവർത്തനം കുറയുന്നു. ശ്രദ്ധ , പ്രവർത്തനങ്ങൾ, ഒരു കാര്യത്തിൽ തീരുമാനമെടുക്കൽ എന്നിവ നിയന്ത്രിക്കപ്പെടും.
ഇത് തലച്ചോറിനെ അലഞ്ഞുതിരിയാൻ അനുവദിക്കുന്നു.
എന്തുകൊണ്ടാണ് ചില ഓർമ്മകൾ പെട്ടെന്ന് വരുന്നത്?
ചില ഓർമ്മകൾ സ്വയം വീണ്ടും ഓർക്കാൻ സാധ്യതയുള്ളതാണ്. ഉദാഹരണത്തിന്, സമീപകാലത്ത് നടന്നതോ, വളരെ വൈകാരികമായതോ, വളരെ വിശദമായതോ, ഇടയ്ക്കിടെ ആവർത്തിക്കുന്നതോ, അല്ലെങ്കിൽ നമ്മുടെ ഐഡന്റിറ്റിയുടെ കേന്ദ്രമായതോ ആയവ.
മസ്തിഷ്കം ഓർമ്മകളെ പുനർനിർമ്മിച്ച് അനുബന്ധവുമായ രീതിയിൽ സംഭരിക്കുന്നു. വീണ്ടെടുക്കുമ്പോൾ എല്ലാം ഒന്നിച്ച് കൊണ്ടുവരുന്ന രീതിയിലാണ് ഇവയെ വിതരണം ചെയ്തിരിക്കുന്നത്. മുഴുവൻ സംഭവങ്ങളുടെയും വീഡിയോ റീപ്ലേകൾ കാലക്രമത്തിൽ സംഭരിച്ചിരിക്കുന്നു.
വ്യത്യസ്ത ഇന്ദ്രിയപരവും വൈകാരികവും സന്ദർഭോചിതവുമായ വിശദാംശങ്ങളിലൂടെ ഓർമ്മകൾ പരസ്പരം ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കാം എന്നാണ് ഇതിനർത്ഥം. അതിനാൽ, ഈ ഓരോ വിവരങ്ങളും മറ്റൊരു മെമ്മറി പ്രവർത്തനക്ഷമമാക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു സൂചനയായി പ്രവർത്തിക്കും. ഒരു മണം, ശബ്ദം അല്ലെങ്കിൽ ചിത്രം കണ്ടുമുട്ടുമ്പോൾ ചിലപ്പോഴൊക്കെ ഓർമകൾ വരും.
തീർച്ചയായും, നമ്മുടെ കോഗ്നിറ്റീവ് പ്രോസസ്സിംഗിൽ ഭൂരിഭാഗവും ബോധപൂർവമല്ല നടക്കുന്നത്. മസ്തിഷ്കം സമഗ്രമായും അറിയാതെയും ഒരേസമയം വരുന്ന എല്ലാത്തരം വിവരങ്ങളും കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നു. അതിന്റെ ഫലമായി, ചിന്തകൾ നമ്മളുടെ നിയന്ത്രണത്തിൽ അല്ലെന്ന് തോന്നിയേക്കാം, എന്നാൽ ഈ നിയന്ത്രണത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും ഒരു മിഥ്യയായിരിക്കാം. മറ്റൊരു വിധത്തിൽ പറഞ്ഞാൽ, മസ്തിഷ്കം നിരന്തരം വിവരങ്ങൾ പ്രോസസ്സ് ചെയ്യുകയും വ്യത്യസ്ത അറിവുകൾ തമ്മിൽ ബന്ധിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഇതിനർത്ഥം നമ്മുടെ ബോധപൂർവമായ നിയന്ത്രണ സംവിധാനങ്ങൾ ഇല്ലാത്തപ്പോൾ ചിന്തകൾ മനസ്സിൽ വരുന്നത് സാധാരണമാണ്.
ചിന്തകൾ മോശമാകുമ്പോൾ
ഡിഫോൾട്ട് മോഡ് നെറ്റ്‌വർക്കിലൂടെ വളർത്തിയെടുത്ത ചിന്തകളുടെയും ഓർമ്മകളുടെയും സ്വതസിദ്ധമായ സ്വഭാവമാണ് ഭാവനയെയും സർഗ്ഗാത്മകതയെയും പിന്തുണയ്ക്കുന്നത്. കുളിക്കുന്ന സമയത്തായിരിക്കും, ജോലി സമയത്ത് ഉണ്ടായ ഒരു പ്രശ്നത്തിനുള്ള ക്രിയാത്മകമായ ഒരു പരിഹാരം കണ്ടെത്തുന്നത്. മസ്തിഷ്കത്തിന് വിശ്രമിക്കാനും അലയാനും സാധിക്കുന്നതിനാൽ, നമ്മുടെ ബോധപൂർവമായ പ്രവർത്തന മെമ്മറിക്ക് എത്തിച്ചേരാനും ഒരുമിച്ച് കൊണ്ടുവരാനും കഴിയാത്ത ഓർമ്മകളിലെ വ്യത്യസ്ത ബിറ്റുകൾക്കിടയിൽ ബന്ധം സ്ഥാപിക്കാൻ ഇവയ്ക്ക് കഴിഞ്ഞു.
എന്നിരുന്നാലും, സ്വതസിദ്ധമായ ഈ ചിന്തകൾ എല്ലായ്പ്പോഴും നല്ലതല്ല. നുഴഞ്ഞുകയറുന്ന ഇത്തരം ഓർമ്മകൾ അനാവശ്യമായ ഓർമ്മകളാണ്, അവ പലപ്പോഴും അസ്വസ്ഥതയുളവാക്കുന്നതാകും. അവർക്ക് ഉത്കണ്ഠ, ഭയം, ലജ്ജ എന്നിവയുടെ വികാരങ്ങൾ കൊണ്ടുവരാൻ കഴിയുമെന്ന് മാത്രമല്ല, ചിലപ്പോൾ ആ വ്യക്തി ഓർമ്മിക്കാനോ ചിന്തിക്കാനോ ആഗ്രഹിക്കാത്ത അസ്വസ്ഥജനകമായ ഉള്ളടക്കവും അവയിൽ ഉണ്ടാകാം.
ഉദാഹരണത്തിനു, പോസ്റ്റ്പാർട്ടം ഉത്കണ്ഠയിലും വിഷാദത്തിലും, പുതിയ അമ്മമാർക്ക് അവരുടെ കുഞ്ഞിനെ ദ്രോഹിക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള ചിന്തകൾ ഉണ്ടാകാൻ തുടങ്ങും. ഇത് വളരെ അലോസരപ്പെടുത്തുന്ന അനുഭവമാണ്.
എന്നാൽ സാധ്യമായ ആദ്യ നിമിഷങ്ങളിൽ സഹായമോ പിന്തുണയോ തേടുന്നത് എല്ലായ്പ്പോഴും നല്ലതാണ്. കോഗ്നിറ്റീവ് ബിഹേവിയറൽ തെറാപ്പി (സിബിറ്റി) അനാവശ്യ ചിന്തകളെ നേരിടാൻ സഹായിക്കും. എന്നിരുന്നാലും, നമുക്കെല്ലാവർക്കും, പല ചിന്തകളും നമ്മുടെ മനസ്സിലേക്ക് സ്വയമേവ കടന്നുവരുന്നുവെന്നും ഇത് മനുഷ്യന്റെ ഓർമ്മയുടെയും ചിന്താ പ്രക്രിയകളുടെയും ഒരു സാധാരണ ഭാഗമാണെന്നും ഓർക്കേണ്ടതാണ്. എന്നാൽ നമ്മളും നമ്മുടെ തലച്ചോറിനെയും വിശ്രമിക്കാൻ അനുവദിക്കുന്നതിലൂടെ, സൃഷ്ടിപരമായ ചിന്തകളും പ്രശ്നങ്ങൾക്കുള്ള പരിഹാരങ്ങളും സൃഷ്ടിക്കാൻ കഴിയും. അനാവശ്യ ചിന്തകൾ ഉയർന്നുവരുമ്പോൾ, ഒരു ശ്രദ്ധാപൂർവമായ സമീപനം സ്വീകരിക്കുന്നതാണ് നല്ലത്: ചിന്തയെ നിരീക്ഷിച്ച്, അതിനെ അങ്ങനെയങ്ങ് വിട്ടയക്കുക.
