പെട്രോളിന്റെയും ഡീസലിന്റെയും നികുതിയും തീരുവയും സംബന്ധിച്ച് കേന്ദ്രവും സംസ്ഥാനങ്ങളും തർക്കത്തിലാണ്. കേന്ദ്രം എക്സൈസ് തീരുവ വെട്ടിക്കുറച്ചതിന് അനുസൃതമായി സംസ്ഥാനങ്ങൾ വാറ്റ് കുറയ്ക്കുന്നില്ലെന്ന് കേന്ദ്രം പറയുമ്പോൾ, സംസ്ഥാനങ്ങൾ തങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക തലത്തിൽ ആശങ്ക പ്രകടിപ്പിച്ചു.
മഹാരാഷ്ട്ര, പശ്ചിമ ബംഗാൾ, തെലങ്കാന, ആന്ധ്രാപ്രദേശ്, തമിഴ്‌നാട്, കേരളം, ജാർഖണ്ഡ് എന്നിവിടങ്ങളിൽ വാറ്റ് കുറച്ചിട്ടില്ലെന്നും ആഗോള പ്രതിസന്ധിയുടെ ഈ സമയത്ത് എല്ലാ സംസ്ഥാനങ്ങളും ഒരു സംഘമായി പ്രവർത്തിക്കണമെന്നും പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്ര മോദി ബുധനാഴ്ച പറഞ്ഞു.
പ്രതിപക്ഷം ഭരിക്കുന്ന സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ നിന്ന്, പശ്ചിമ ബംഗാൾ മുഖ്യമന്ത്രി മമത ബാനർജി, പെട്രോൾ വിലയിൽ നൽകുന്ന ഒരു രൂപ സബ്‌സിഡി കാരണം സംസ്ഥാന സർക്കാരിന് 1,500 കോടി രൂപ നഷ്ടപ്പെട്ടുവെന്നും കേന്ദ്രം പശ്ചിമ ബംഗാളിന് 97,000 കോടി രൂപ നൽകാനുണ്ടെന്നും പറഞ്ഞു. മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി ഉദ്ധവ് താക്കറെ, ഇന്ധനത്തിന്മേലുള്ള നികുതിയുടെ കേന്ദ്രത്തിന്റെയും സംസ്ഥാനത്തിന്റെയും വിഹിതം വിശദമാക്കി മഹാരാഷ്ട്രയ്ക്ക് 26,500 കോടി രൂപ കുടിശ്ശികയുള്ളതായി പ്രസ്താവനയിറക്കി. 2014 മുതൽ സംസ്ഥാനത്ത് ഇന്ധനവില വർധിപ്പിച്ചിട്ടില്ലെന്ന് തെലങ്കാന മുഖ്യമന്ത്രി കെ ചന്ദ്രശേഖർ റാവുവും കേന്ദ്രം ചുമത്തിയ സെസും സർചാർജുമാണ് വില വർധനവിന് കാരണമെന്ന് കേരള ധനമന്ത്രി കെ എൻ ബാലഗോപാലും പറഞ്ഞു.
2021 നവംബറിൽ ഇന്ധനവില കുതിച്ചുയർന്നപ്പോൾ, മൂന്ന് വർഷത്തിനിടെ ആദ്യമായി കേന്ദ്രം പെട്രോളിന്റെയും (ലിറ്ററിന് 5 രൂപ), ഡീസലിന്റെയും (ലിറ്ററിന് 10 രൂപ) കേന്ദ്ര എക്സൈസ് തീരുവ കുറച്ചു. ബിജെപി ഭരിക്കുന്ന 17 സംസ്ഥാനങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെ ഇരുപത്തിയൊന്ന് സംസ്ഥാനങ്ങളും ചില കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശങ്ങളും പിന്നീട് പെട്രോളിന് 1.80 രൂപ മുതൽ10 രൂപ വരെയും ഡീസലിന് ലിറ്ററിന് രണ്ട് രൂപ മുതയ ഏഴ് രൂപ വരെയും ഉള്ള പരിധിയിൽ വാറ്റ് വെട്ടിക്കുറച്ചു. 2021-22 ലെ ആർബിഐയുടെ സ്റ്റേറ്റ് ഫിനാൻസ് റിപ്പോർട്ട് പ്രകാരം ഇതുമൂലം സംസ്ഥാനങ്ങൾക്കുള്ള വരുമാന നഷ്ടം ജിഡിപിയുടെ 0.08 ശതമാനം ആയി കണക്കാക്കുന്നു.
എന്നാൽ ഈ നീക്കങ്ങൾ നൽകിയ ആശ്വാസം അധികം നീണ്ട് നിന്നില്ല. മാർച്ചിലെ സംസ്ഥാന തിരഞ്ഞെടുപ്പിന് ശേഷം 137 ദിവസത്തെ മരവിപ്പിക്കൽ പിൻവലിച്ചതിനെത്തുടർന്ന്, 16 ദിവസത്തിനുള്ളിൽ 14 ഇന്ധന വിലവർദ്ധനവിന്റെ ഒരു പരമ്പരയെ തന്നെയുണ്ടായി.
വരുമാന വിഹിതമായി ഇന്ധന നികുതി
ഇന്ധനത്തിന്മേലുള്ള എക്സൈസ് തീരുവയും വാറ്റും കേന്ദ്രത്തിനും സംസ്ഥാനങ്ങൾക്കും ഒരു പ്രധാന വരുമാന സ്രോതസ്സാണ്. കേന്ദ്രത്തിന്റെ മൊത്ത നികുതി വരുമാനത്തിന്റെ 18.4 ശതമാനം വരും ഇന്ധനത്തിന്റെ എക്സൈസ് തീരുവ. ആർബിഐയുടെ ബജറ്റ് പഠനം 2020-21 പ്രകാരം സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ സ്വന്തം നികുതി വരുമാനത്തിന്റെ ശരാശരി 25-35 ശതമാനം പെട്രോളിയവും മദ്യവുമാണ്. സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ റവന്യൂ വരുമാനത്തിൽ, കേന്ദ്ര നികുതി കൈമാറ്റം 25-29 ശതമാനവും, സ്വന്തം നികുതി വരുമാനം 45-50 ശതമാനവുമാണ്.
2021 ഏപ്രിൽ-ഡിസംബർ കാലയളവിൽ, അസംസ്‌കൃത എണ്ണയുടെയും പെട്രോളിയം ഉൽപന്നങ്ങളുടെയും നികുതിയിലൂടെ കേന്ദ്ര ഖജനാവിലേക്ക് 3.10 ലക്ഷം കോടി രൂപ ലഭിച്ചു. ഇതിൽ എക്സൈസ് തീരുവയായി 2.63 ലക്ഷം കോടിയും ക്രൂഡിന്റെ സെസ്സായി 11,661 കോടിയും ഉൾപ്പെടുന്നു. ഇതേ കാലയളവിൽ, സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഖജനാവിലേക്ക് 2.07 ലക്ഷം കോടി രൂപ ലഭിച്ചതായി പെട്രോളിയം, പ്ലാനിംഗ് ആൻഡ് അനാലിസിസ് സെൽ (പിപിഎസി) വ്യക്തമാക്കി. അതിൽ 1.89 ലക്ഷം കോടി രൂപ വാറ്റ് വഴിയായിരുന്നു.
2020-21ൽ കേന്ദ്രം സമാഹരിച്ച 4.19 ലക്ഷം കോടി രൂപയും (3.73 ലക്ഷം കോടി എക്സൈസ് ഡ്യൂട്ടി; 10,676 കോടി സെസ്) സംസ്ഥാനങ്ങൾ സമാഹരിച്ച 2.17 ലക്ഷം കോടി രൂപയും (വാറ്റ് 2.03 ലക്ഷം കോടി രൂപ) ഉൾപ്പെടുന്നു.
സംസ്ഥാനങ്ങളുമായുള്ള പെട്രോളിയം നികുതികൾ അടിസ്ഥാന എക്സൈസ് തീരുവയ്ക്ക് പുറത്ത് പങ്കിടുന്നു. പെട്രോളിയം ഉൽപന്നങ്ങൾക്ക് അധിക എക്സൈസ് തീരുവയും സെസുകളും കേന്ദ്രം ഈടാക്കുന്നുണ്ട്. 2020-21ൽ പെട്രോൾ, ഡീസൽ എന്നിവയിൽ നിന്ന് മൊത്തം കേന്ദ്ര എക്സൈസ് തീരുവ (സെസുകൾ ഉൾപ്പെടെ) 3.72 ലക്ഷം കോടി രൂപയായിരുന്നു. കേന്ദ്ര എക്സൈസ് ഡ്യൂട്ടിക്ക് കീഴിൽ പിരിച്ചെടുത്ത കോർപ്പസിൽ നിന്ന് സംസ്ഥാന സർക്കാരുകൾക്ക് നൽകിയ ആകെ നികുതി 19,972 കോടി രൂപയാണ്.
ഡൽഹിയിൽ പെട്രോളിന്റെയും ഡീസലിന്റെയും ചില്ലറ വിൽപന വിലയുടെ 43 ശതമാനവും 37 ശതമാനവും നിലവിൽ കേന്ദ്ര, സംസ്ഥാന നികുതികളാണ്. പെട്രോൾ, ഡീസൽ എന്നിവയുടെ എക്സൈസ് തീരുവ പുനഃസ്ഥാപിക്കുന്നതിന് 2023 സാമ്പത്തിക വർഷത്തിൽ ഏകദേശം 92,000 കോടി രൂപയുടെ വരുമാനം കേന്ദ്രം ഉപേക്ഷിക്കേണ്ടിവരുമെന്ന് ക്രെഡിറ്റ് റേറ്റിംഗ് ഏജൻസിയായ ഐസിആർഎ ഫെബ്രുവരിയിൽ സൂചിപ്പിച്ചിരുന്നു. മറ്റ് പരോക്ഷ നികുതി വരുമാനം ജിഎസ്ടി വഴി ലഭിക്കുന്നതിനാൽ ഇന്ധനത്തിനും മദ്യത്തിനുമുള്ള ലെവികൾ സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഒരു പ്രധാന വരുമാന സ്രോതസ്സായി മാറിയിരിക്കുന്നു.
ജിഎസ്ടിയിലേക്കുള്ള മാറ്റം സാഹചര്യത്തിനനുസരിച്ച് വരുമാനം ക്രമീകരിക്കാനുള്ള സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ വഴക്കത്തെ സാരമായി വെട്ടിക്കുറച്ചതായി ഇന്ത്യ റേറ്റിംഗ്സ് ആൻഡ് റിസർച്ച് പ്രിൻസിപ്പൽ ഇക്കണോമിസ്റ്റ് സുനിൽ കുമാർ സിൻഹ പറഞ്ഞു. “അതിനാൽ ഇപ്പോൾ അവർക്ക് ക്രമീകരിക്കാൻ കഴിയുന്ന ഘടകങ്ങൾ ഇന്ധന നികുതിയും മദ്യത്തിന്റെ എക്സൈസ് തീരുവയും മാത്രമാണ്,” സിൻഹ പറഞ്ഞു. അതിനാലാണ് ഈ നികുതികളിൽ കേന്ദ്രത്തിൽ നിന്നുള്ള ഇടപെടൽ സ്വീകരിക്കാൻ സംസ്ഥാനങ്ങൾ തയ്യാറാകാത്തതെന്നും അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു.
ഇന്ധനത്തിന് എങ്ങനെയാണ് നികുതി ചുമത്തുന്നത്
പെട്രോൾ, ഡീസൽ എന്നിവയുടെ അടിസ്ഥാന വില, ചരക്ക് ചാർജുകൾ, എക്സൈസ് തീരുവ, ഡീലർ കമ്മീഷൻ എന്നിവയിൽ സംസ്ഥാനങ്ങൾ പരസ്യ മൂല്യമുള്ള വാറ്റ് അല്ലെങ്കിൽ വിൽപ്പന നികുതി പ്രയോഗിക്കുന്നു. അതിനാൽ, കേന്ദ്രം എക്സൈസ് തീരുവ വർധിപ്പിക്കുന്നതിനാൽ സംസ്ഥാനത്തിന്റെ കളക്ഷനും ഉയരുന്നു. നവംബർ നാലിന് എക്സൈസ് തീരുവ വെട്ടിക്കുറയ്ക്കുന്നതിന് മുമ്പ്, പകർച്ചവ്യാധിക്ക് മുമ്പുള്ള അളവിനെ അപേക്ഷിച്ച് കേന്ദ്രം എക്സൈസ് തീരുവ പെട്രോളിന് ലിറ്ററിന് 13 രൂപയും ഡീസലിന് 16 രൂപയും വർധിപ്പിച്ചിരുന്നു.
ഡൽഹി പെട്രോളിന് 19.4 ശതമാനം വാറ്റ് ചുമത്തുമ്പോൾ കർണാടക പെട്രോളിന് 25.9 ശതമാനം വിൽപ്പന നികുതിയും ഡീസലിന് 14.34 ശതമാനം വിൽപന നികുതിയും ചുമത്തുന്നു. മറ്റ് ചില സംസ്ഥാനങ്ങൾ ലിറ്ററിന് ഒരു ഫ്ലാറ്റ് ടാക്‌സിന് പുറമേ ഒരു പരസ്യ മൂല്യ നികുതി ചുമത്തുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന്, ആന്ധ്രാപ്രദേശ്, വാറ്റിനു (പെട്രോളിന് 31 ശതമാനം; ഡീസലിന് 22.5 ശതമാനം) പുറമേ, ഓട്ടോ ഇന്ധനങ്ങൾക്ക് ലിറ്ററിന് നാല് രൂപ വാറ്റും ലിറ്ററിന് ഒരു രൂപ റോഡ് വികസന സെസും ചുമത്തുന്നു.
മറ്റ് സംസ്ഥാനങ്ങൾക്ക് പെട്രോൾ, ഡീസൽ എന്നിവയുടെ വിൽപ്പനയിൽ നിശ്ചിത നിലയുള്ള വിൽപ്പന നികുതിയുണ്ട്, എന്നാൽ വില കൂടുന്നതിനാൽ ഒരു ആഡ് വാലോറം ടാക്സ് ബാധകമാണ്. ഉദാഹരണത്തിന്, ഉത്തർപ്രദേശ്, പെട്രോൾ വിൽക്കുമ്പോൾ ലിറ്ററിന് 19.36 ശതമാനം അല്ലെങ്കിൽ 14.85 രൂപ എന്നിവയിൽ ഏതാണ് ഉയർന്നത് അത് നികുതി ചുമത്തും.
ഉയർന്ന ഇന്ധന വിലയും എക്സൈസ് തീരുവയിലെ മുൻകാല വർദ്ധനയും സഹിതം സംസ്ഥാന വാറ്റ് ശേഖരണം ഉയർന്നപ്പോൾ, 2022 സാമ്പത്തിക വർഷ ബജറ്റിൽ സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ ഇന്ധനത്തിന്മേലുള്ള എക്സൈസ് തീരുവയുടെ വിഹിതം കുറച്ചു. ഇത് പെട്രോളിന്റെയും ഡീസലിന്റെയും അടിസ്ഥാന എക്സൈസ് തീരുവ (ബിഇഡി) യഥാക്രമം 1.6 രൂപയും ലീറ്ററിന് 3 രൂപയും കുറച്ചു. രണ്ടിന്റെയും പ്രത്യേക അധിക എക്സൈസ് തീരുവ ലിറ്ററിന് 1 രൂപ കുറച്ചു, കൂടാതെ ഒരു രൂപ അഗ്രികൾച്ചർ ഇൻഫ്രാസ്ട്രക്ചർ ആൻഡ് ഡെവലപ്മെന്റ് സെസ് (എഐഡിസി) ഏർപ്പെടുത്തി. പെട്രോളിന് 2.5 രൂപയും ഡീസലിന് 4 രൂപയുമാണ് അത്. സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ വിഹിതം കുറയ്ക്കുമ്പോൾ, സെസുകളിൽ നിന്നുള്ള പിരിവുകൾ പങ്കുവയ്ക്കാവുന്ന പൂളിന്റെ ഭാഗമല്ലാത്തതിനാൽ ഇത് പമ്പ് വിലയെ ബാധിച്ചില്ല.
